Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- De hoeken van de bunker waren afgewerkt met baksteen, daarna is het geheel gecementeerd.
- Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
- Vooraan waren er twee schietgaten.
- Het linker schietgat zat verborgen achter een valse houten deur van 1,00m x 2.00m (BxH).
- Het rechter schietgat zat verborgen achter een vals raam uitgewerkt met 2 gegalvaniseerd plaatijzeren luiken, openend in twee richtingen, elk 0.50m x 1.40m (BxH). Deze luiken waren aan de buitenzijde bekleefd met houten raamprofielen om het geheel nog meer expliciet het uitzicht van echte ramen te geven.
- Voor de rest heeft de bunker geen valse ramen meer.
- Merkwaardig en uniek is dat de bunker uitwendig nog rondom een zwart geverfde plint heeft op de buitenwanden. De rest was zo goed als zeker wit geverfd (zie de kleur aan de binnenkant van het schietgat).
- De zadeldakstructuur was opgetrokken in hout en bestond qua dakbedekking uit rode Boomse pannen.
- Het toegangssas had een plat dakje met een fraaie uitgecementeerde dakrand. Om het water hiervan af te leiden was er een zinken goot voorzien van 1.20m met onderaan een fonten dolphin van 1.50m.
- Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele traptredes in beton om het niveauverschil van buiten naar binnen te overbruggen.
- De bunker werd ook van een sterfputje voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Het globale uitzicht was dit van een bijgebouwtje bij een boerderij.
- U moet zich de locatie van de bunker, heden in de tuin van de laatste alleenstaande woning in de Langestraat, wel anders voorstellen. Van die woning was bij de bouw van de bunker nog geen sprake. De Langstraat eindigde zelfs officieel een 50 tal meter eerder en het derde laatste huis was toen de laatste woning in de huizenrij. Die woning moet dan ook de hoeve zijn waar deze bunker toen moest voor doorgaan als bijgebouw.
- Structuur.
- Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
- Elke kamer is voorzien voor het opstellen van een mitrailleur.
- Opmerkingen.
- Het is een steunliniebunker tussen Betsberg en de spoorlijn Brussel-Oostende tussen D17 (160 m) en C17 (440 m).
- Hij is in hoek opgesteld met C17 zodat ze samen een groter gezichtsveld en schietbereik hadden.
- De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.
- Het perceel onteigend voor de bouw van de bunker was de zuidoostelijke hoek van het perceel landbouwgrond Melle Sectie D perceel 607a, ter grootte van 1 are 95 ca. Dit onteigende perceel was eigendom van de Heer Jozef De Sutter, landbouwer te Gontrode.
- De akte voor deze onteigening werd verleden op 17 december 1934 voor de totale prijs van 1200 Bef. De akte omvatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten maar er werd wel in gemeld dat de bomen op de rand van het perceel eigendom bleven van de originele eigenaar.
- Om de bunker ten allen tijde militair te kunnen bereiken, diende een strook van 2 meter breed vrijgehouden te worden. Dit is wat men noemt de permanente erfdienstbaarheid. Daarnaast diende om de bouw van de bunker mogelijk te maken een strook van 5 meter breed beschikbaar gesteld te worden om alle materialen tot op de werf te krijgen en de bouw effectief uitgevoerd te krijgen.
- In dit geval gebeurden beiden (zowel tijdelijke als permanente erfdienstbaarheid) over hetzelfde terrein. Er bestond toendertijd namelijk een trekweg om de weilanden achter de huidige bunker D18 te kunnen bereiken via de Langestraat. Deze omvatten in eerste instantie een verdere uitloop van de Langsestraat (wel slechts 3.4 meter breed in plaats van de standaard gehanteerde 5 meter) over een lengte van 48 meter. Daarna week men naar rechts af tot aan de rand van het perceel onteigend voor de bunker over een lengte van 34.50 meter. Het gedeelte in het verlengde van de toenmalige Langestraat, is ondertussen officieel bijkomend straat geworden. De strook naar rechts is heden privaatdomein geworden of in elk geval niet meer vrij bereikbaar (zie bedenking verderop).
- Deze private trekwegen werd toen door 2 eigenaars gebruikt en verliep gedeeltelijk over beide percelen. De eigenaars waren:
- De Heer Joris Van Durme, vloerder wonende te Merelbeke en de Heer en Mevrouw Emile en Marie Vandeputte, eveneens wonachtig te Merelbeke. Zij waren eigenaars van het perceel Gijzenzele Unieke sectie perceel 182. Hun deelakte werd getekend voor akkoord op 28 december 1934 voor de prijs van 100 Bef.
- Mevrouw Bracke Marie, gehuwd met de Heer Polydoor Temmerman, spoorwegbediende en beiden samenwonende te Gijzenzele. Zij waren eigenaars van het perceel Gijzenzele Unieke sectie perceel 183. Hun deelakte werd getekend voor akkoord op 12 december 1934 voor de prijs van 100 Bef.
- Beide aktes omvatten wel expliciet de clausule dat de trekweg diende hersteld te worden in originele staat na de uitvoering van de werken.
- Merkwaardig maar ook wel zichtbaar op de kadastrale schets is dat er achter de bunker (in de richting van bunker C17) een kronkelend voetpad blijkt te lopen dat nog altijd blijkt te bestaan als perceelsgrenzen van de huidige velden ernaast. Deze zouden nog altijd achter de bunker C17 moeten lopen en een huidige toegangsweg vormen van de terreinen van de Rijksuniversiteit. Vermoedelijk is dit nog een oud, allicht doelbewust in de vergetelheid doen geraken, stukje trage weg. Dit is allicht zelfs een uitloper van het voetpad dat heden nog altijd aan de bunker D17 voorbijkomt, komende van de Bosstraat. Het is dan ook totaal niet duidelijk of het stukje perceel dat wegliep naar rechts van de Langestraat eigenlijk wel privé is of wegel met erfdienstbaarheden dat heden is afgesloten voor het grote publiek. Mogelijks betreft dit dus het zoveelste stukje voor het grote publiek afgescheiden stukje wegel en zou men eigenlijk van hieruit over de terreinen van de huidige Rijksuniversiteit tot aan de Vantegemstraat moeten hebben kunnen wandelen.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Na de onteigening kreeg het origineel onteigende perceel geen aparte index toegemeten.
- Op actuele kadasterplannen is het perceel ooit onteigend voor de bunker, net als de bunker, niet apart aangeduid. Het vroegere perceel 607a blijkt heden perceel 607b geworden te zijn.
- Bunker D18 is wel degelijk opnieuw door de huidige eigenaars van de woning bij de bunker overgekocht.
- De bunker is volledig vrij maar staat op privéterrein.
- Op enkele kogelinslagen op zijn linker zijkant na, draagt hij zeer weinig sporen van strijd die ook in deze regio allicht nooit echt deze steunlijn heeft bereikt.
- Het bunkertje is zeer fraai in de tuin maar het is amper bereikbaar doordat het verstopt zit in een stukje zeer dicht begroeid groen in de tuin van de woning. Het is dan ook sommige perioden van het jaar nauwelijks bereikbaar, laat staan fotografeerbaar.
- Wel heeft men al vele jaren terug de bunker gebruikt als fundering voor het plaatsen van een aanzienlijke antenne. Deze is zelfs met zware draadstangen op de bunker bevestigd. De stangen zijn dwars door het dak van de bunker geboord...
- De antenne is wel heden nog altijd een goed herkenningspunt om de locatie van de bunker te kunnen aanduiden vanuit de nabije omgeving omdat de bunker op zich door de begroeiing er rond, niet te zien is van buitenaf.
- Zeer uniek bij deze bunker is de zwarte geverfde plint rondom de bunker op ongeveer een hoogte van 1 meter. Deze loopt letterlijk door op de 4 zijden van de bunker.
- Allicht was aansluitend de rest van de bunker wit geverfd want dat is dan weer de kleur die men aan de binnenkant van het schietgat nog kan terugvinden.
- De bunker toont geen directe sporen van strijd.
- Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
- Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 71.350,16 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 57.503,03 Bef gekost hebben.
- Als men hier ook nog
een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 58.003,03 Bef moeten geweest zijn.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Ruime onteigeningsschets horende bij deze bunker.
Het terrein waar de bunker werd op gebouwd ligt dus wel degelijk in het verlengde van wat toen de Langestraat was. De aangeduide hoeve is ondertussen de voorlaatste woning in deze straat op de rechter kant. Er is nog een bijkomende woning gebouwd op het perceel dat vroeger ook een deel van de erfdienstbaarheden uitmaakte van deze bunker.
Op deze schets zie je ook duidelijk de in noordelijke richting weglopende erfdienstbaarheden van een wegeltje die er mogelijks heden nog wel is maar officieel volgens mij totaal bewust wordt geprobeerd om te doen vergeten.
|
|
|
Detail van de onteigening en de bijhorende erfdienstbaarheden. De originele schets is zodanig bleek dat hij op een kopie nauwelijks leesbaar blijkt.
Onderaan zie je een strook van 48 meter in het verlengde van de Langestraat. Daarna draait deze strook voor het perceel met de bunker af naar rechts over 34.5 meter.
|
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen.
Merkwaardig is wel dat er sprake is van bomen op en rond het terrein en dat geen enkele ervan op de schets getekend is, iets dat men op vele andere schetsen wel vrij gedetailleerd doet.
|
|
|
Grondplan van deze bunker.
Op het plan is duidelijk aangeduid dat het linker schietgat het uitzicht van een deurgat had, rechts was een raam.
|
|
|
Langsdoorsnede AB horende bij bovenstaand grondplan.
|
|
|
Dwarsdoorsnede CD horende bij bovenstaand grondplan.
De doorsnede is deels door de mitrailleurkamer maar ook door het toegangssas dat was afgewerkt met een klein plat dakje.
|
|
|
Actueel kadasterplan (anno 2014) van het terrein met de bunker D18.
Het originele perceel 607a is 607b geworden wat er allicht op wijst dat het ooit onteigende perceeltje opnieuw zal samengevoegd zijn met het basisterrein 607a tot perceel 607b.
Het blijft toch merkwaardig dat de erfdienstbaarheden van een doorlopende wegeltje in noordelijke richting wel getekend blijven. Alleen ontbreekt heden de verbinding met de Langestraat.
|
|
|
Het betreft hier zeker een van de moeilijker terug te vinden bunkertjes op de linie. Het bunkertje zit verborgen in een sterk toegegroeid bosje in de voortuin van een woning op het uiteinde van de Langestraat te Melle (rand Gijzenzele).
|
|
|
Zelfs vanaf de oprit is de bunker niet te zien. Hij zit verborgen in bosje waar we nu op kijken.
Hij is nochtans voorzien van een zeer gemakkelijk herkenningspunt dat van heinde en verre te zien is. De bunker werd in zijn latere bestaan namelijk gebruikt om op het dak een aanzienlijke antenne te plaatsen. Deze kan zelfs vanaf de autostrade worden gezien.
|
|
|
Het eerste wat je van de bunker te zien krijgt is de rechter zijmuur. Uniek aan deze bunker is de rondom nog vrij intact aanwezige zwart geschilderde plint. Naar alle waarschijnlijkheid was de rest van de bunker origineel wit geverfd. |
|
|
Achteraan deze zelfde wand zit het toegangssas. Een klein beetje achteruit verstopt achter de zijmuur. Op deze foto zie je zeer goed hoe de zwarte plint letterlijk nog volledig rondom de bunker aanwezig is.
Ook mooi zichtbaar is dat het dak bovenop het sas geen zadeldakje was maar een klein stukje plat dak met een fraai uitgewerkte betonnen dakrand.
|
|
|
Detail van de toegang. De kabels die u ziet lopen zijn deze die gekoppeld zijn aan de antenne op het dak van de bunker. |
|
|
Merkwaardig is wel dat bijvoorbeeld aan het toegangssas de zwarte boord stopt qua hoogte boven het huidige maaiveld.
Dit laat vermoeden dat de toegang origineel wel is uitgewerkt geweest met een beperkte toegangsput dewelke nu verborgen zit onder bladeren en grond.
|
|
|
Vooraanzicht van een bijna niet fotografeerbare bunker.
Links het oreillon. Rechts beperkt zicht op het tweede schietgat.
|
|
|
Een tweede poging om de voorzijde van de bunker in het zicht te krijgen. |
|
|
Ondanks dat hij zeer moeilijk fotografeerbaar is, blijft hij fraaie foto's opleveren net doordat hij zo sterk overgroeid zit. |
|
|
Detail van het linker schietgat met links ervan het oreillon om te verhinderen dat vijandelijke kogels van daaruit zouden kunnen de binnenkant van het schietgat treffen.
Aan de binnenzijde nog duidelijk zichtbaar, witte verf. Daardoor kan men praktisch met zekerheid zeggen dat de rest van de buitengevel (boven de zwarte nog zichtbare band) eveneens wit zal geweest zijn.
Dit schietgat was origineel gecamoufleerd als een deur. Anders zou de raamrand meteen onder het schietgat starten.
|
|
|
Een gelijkaardige foto van het meer verstopte 2e rechter schietgat. |
|
|
Dat de bunker altijd al moeilijk fotografeerbaar was, mag blijken uit deze foto van de linker zijkant anno 2007. De foto hieronder toont net hetzelfde anno 2015. |
|
|
Linker zijkant. Onderaan opnieuw de doorlopende geverfde plint. |
|
|
Onderaan deze kleurband zijn ook voorlopig de enige projectielinslagen terug te vinden die ik voorlopig kon vinden. Naar alle waarschijnlijkheid heeft deze bunker weinig te maken gehad met het geweld omdat de Duitsers tijdens de 3 dagen van strijd aan het bruggenhoofd, nooit zo diep zijn weten door te dringen in de Belgische linies op grondgebied Gijzenzele. |
|
|
In de hoek tussen sas en achterwand is een kleine houten constructie opgetrokken. Deze was er nog niet in de periode 2007 en toen kon je hier nog sporen zien van originele witte werf op de buitenzijde. |
|
|
Detail van deze zelfde wand. |
|
|
Detail van de bunkertoegang. Ook hier is beperkt wat schade aan de rechter zijwand te zien maar het is zeker niet te garanderen dat dit iets met het oorlogsgeweld te maken heeft. |
|
|
|
|
Binnenzicht in de mitrailleurkamer waar het sas in uitkomt. De binnenzijde is gebruikt als stapelruimte van bouwmaterialen. Deze foto dateert reeds van 2007. |
|
|
Tussen de rommel vooraan nog de pootjes voor het opstellen van een Hotchkiss- of Coltmitrailleur. |
|
|
Vooraan in deze mitrailleurkamer is het plafond net zoals op nog 2 plaatsen vrij zwaar beschadigd. Men heeft het hier namelijk weten te verwezelijken om het plafond op 3 plaatsen te doorboren vanaf het dak voor het bevestigen van de antenne die men vanaf de buitenkant ziet. Plaatselijk heeft men daarvoor telkens een deel van de originele metalen golfplaten weggebrand en het ganse plafond van 1.15 meter dik meermaals doorboord. |
|
|
De achterwand en verbindingsgang naar de tweede mitrailleurkamer. Ook hier zie je tegen het plafond een dergelijke doorboring. |
|
|
De binnenzijde van de tweede mitrailleurkamer. Links nog heel wat oude vensterluiken horende bij de woning. Deze hebben zeker niets te zien met de originele luiken van de bunkers. |
|
|
Ook hier nog vrij intacte pootjes voor andere mitrailleuropstellingen. |
|
|
Ook dit bunkertje is grotendeels ontdaan van al het kleinere metaal in de bunker aanwezig. Alle muurhaken, etagères, chardomes,... werden tijdens de oorlogsjaren al gerecupereerd voor de oorlogsindustrie. |
|
|
De derde doorboring van het plafond, juist achter de toegang van de bunker achter het toegangssas. |
|
|
| |
|
.jpg)
